Bodrum
Kalesi
Rodos’un
şövalyeleri tarafından yaptırılan Bodrum'un muhteşem sahil kalesinin tarihi 15.
yüzyıla kadar uzanıyor. Kale şu an muhtemelen dünyadaki türünün en önemli
müzesi olan mükemmel Sualtı Arkeoloji Müzesi 'ne de ev sahipliği yapmaktadır.
Bodrum Kalesi (St.
Peter Kalesi), Anadolu'nun güneybatı kıyısında, Bodrum'da iki korunaklı koy
arasında yer alan küçük bir kayalık yarımada üzerinde yer almaktadır. Antik
dünyada Zephyrion olarak yerleşmiş ve bilinen bu yarımada, muhtemelen Orta
Çağ'ın başlarında Bizanslılar ve daha sonra Türkler tarafından arka üs olarak
kullanılmıştır. Kale, MS 15. yüzyılın başında Büyük Üstat Philibert de
Naillac'ın ustalığı altında Kudüslü Aziz John'un (Aziz John Şövalyeleri,
Şövalyeler Hospitallers, Rodos Şövalyeleri olarak da bilinir) emriyle inşa
edilmiş ve hüküm sürmüştür. 1522'de I. Süleyman (Kanuni Sultan Süleyman)
tarafından Rodos'un fethine yaklaşık 120 yıl kadar Rodos Şövalyeleri’nin
emrinde kalmıştır. Osmanlı döneminde
Bodrum Kalesi küçük bir garnizon üssü olarak kullanılmış ve 1895'te hapishaneye
dönüştürülmüştür. 1. Dünya Savaşı sırasında, kale 26 Mayıs 1915'te bir Fransız
savaş gemisi tarafından bombalanmıştır. Bu, kaleye büyük zarar vermiş olup,
mahkumlar iç bölgelere taşındı ve kale boşaltılmıştır. Sonra İtalyanlar
Bodrum'u işgal etti ve karargâh olarak kullandılar. Türk Kurtuluş Savaşı'nın 5
Temmuz 1921'de Mustafa Kemal önderliğindeki başarısının ardından İtalyan askeri
kuvvetleri dağıldı. 2. Dünya Savaşı sırasında 1939-1945 yılları arasında Kale
yine askeri üs olarak kullanılmış ancak savaşın sonunda boşaltılmıştır. Bugün
Bodrum Kalesi, Türkiye'de eşi benzeri olmayan Sualtı Arkeoloji Müzesi'ne ev
sahipliği yapıyor ve dünyanın en önemli Sualtı Arkeoloji Müzelerinden biri
olarak tüm dünyada biliniyor.
Bodrum Kalesi Tarihi
Bodrum Kalesi,
Şövalyeler döneminin özgün planını ve karakterini korumakta ve Gotik mimariyi
temsil etmektedir. St. John Şövalyeleri Düzeni, Avrupa'nın çeşitli ülkelerinden
üyeleri olan çok uluslu bir organizasyon olduğundan, her bir düzenin her biri
kendi tarzında kendi kulesi vardı.
Kale; Fransız,
İspanyol (Yılan), Alman, İtalyan ve İngiliz Kulelerinden oluşmaktadır.
Şövalyeler, kapıların üzerindeki duvarlara yüzlerce boyalı arma ve oyulmuş
kabartmalar yerleştirmişlerdi. Büyük ustaların, kale komutanlarının, ülkelerin
ve kişisel şövalyelerin ve dini figürlerin arması da dahil olmak üzere iki yüz
kırk dokuz ayrı tasarım hala kalmıştır. Bunlardan en göze çarpanı, İngiltere
Kralı IV. Henry'nin İngiliz Kulesi'ndeki armasıdır.
Savunmalar
orijinal olarak tek bir duvardan oluşuyordu, ancak MS 15. yüzyılın ortalarında
kulelerle güçlendirilmiş bir dış duvar (Carretto ve Gatinau Burçları) eklendi
ve toplar için belirli noktalara mazgallar yerleştirildi. Kalenin diğer yapıları
kuzeydedir. İç kalede, yağmur sularının toplanması için sarnıçlar oluşturmak
üzere doğal kayada geniş alanlar kazılmıştır.
Kalenin bu ana
karakterinin yanı sıra antik dünyanın yedi harikasından biri olan Maussolleion
kalıntılarının bazı parçaları yapı malzemesi olarak kullanıldığı için
duvarlarda antik dünyanın izleri de görülebiliyor. Şapel ve hamam (hamam)
üzerinde minare gibi Osmanlı ilaveleri vardır. Bu özellikleri ile Bodrum
Kalesi, çok katmanlı tarihi ve kültürel bir bakış açısı sunar.
